Tái chế sử dụng phụ phẩm trong ngành sản xuất tôm đang được chú trọng

Tầm quan trọng của việc tái chế phụ phẩm

Phụ phẩm tôm chứa hàm lượng dinh dưỡng cao như chitin, protein, lipid, và khoáng chất. Thay vì xử lý như rác thải, những nguyên liệu này hoàn toàn có thể tận dụng cho nhiều mục đích khác nhau, như sản xuất thức ăn chăn nuôi, phân bón hữu cơ, chế biến sinh học và lấy chitin để tạo ra chitosan – một chất có giá trị cao trong các ngành dược phẩm và công nghiệp. Việc tận dụng các nguồn tài nguyên này không chỉ góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường mà còn tạo thêm giá trị kinh tế, mang lại lợi ích lớn cho cả doanh nghiệp và cộng đồng.

Các hình thức tái chế phụ phẩm

Sản xuất bột tôm

Phụ phẩm tôm có thể được sấy khô, nghiền nhỏ để tạo thành bột tôm, được dùng làm nguyên liệu trong thức ăn chăn nuôi. Loại bột này giàu protein và khoáng chất, giúp tăng cường dinh dưỡng cho vật nuôi.

Chiết xuất chitin và chitosan

Chitin từ vỏ tôm có thể được chiết xuất thông qua các quá trình hoá học, sau đó chế biến thành chitosan – một chất có giá trị cao trong ngành dược phẩm nhờ đặc tính kháng khuẩn, kháng nấm và khả năng tạo màng sinh học. Chitosan còn được ứng dụng rộng rãi trong bảo quản thực phẩm, xử lý nước thải và sản xuất mỹ phẩm.

Làm phân bón hữu cơ

Phụ phẩm tôm có thể được xử lý thành phân bón hữu cơ, giàu dưỡng chất giúp tăng độ phì nhiêu cho đất, cải thiện chất lượng cây trồng và giảm sự phụ thuộc vào phân bón hóa học.

Sản xuất dầu tôm

Dầu tôm được chiết xuất từ đầu và gan tôm, chứa nhiều axit béo omega-3, omega-6 và astaxanthin – những hợp chất quý giá cho sức khỏe con người. Dầu tôm có thể được sử dụng trong sản xuất thực phẩm chức năng hoặc làm nguyên liệu cho ngành dược phẩm.

Phụ phẩm tôm là nguyên liệu quan trọng trong việc sản xuất thức ăn cho cá, tôm và các loài thủy sản khác

Chế biến thức ăn cho vật nuôi thủy sản

Phụ phẩm tôm là nguyên liệu quan trọng trong việc sản xuất thức ăn cho cá, tôm và các loài thủy sản khác nhờ hàm lượng protein cao. Thức ăn này không chỉ giúp giảm chi phí sản xuất mà còn góp phần tăng trưởng nhanh cho vật nuôi.

Sản xuất chế phẩm vi sinh

Một số phụ phẩm tôm có thể được lên men để tạo ra các chế phẩm vi sinh, hỗ trợ quá trình xử lý môi trường ao nuôi và cải thiện chất lượng nước. Điều này giúp giảm thiểu tác động tiêu cực của hoạt động nuôi trồng thủy sản lên môi trường xung quanh.

Chế biến snack từ vỏ tôm

Một số doanh nghiệp sáng tạo đã sử dụng vỏ tôm để sản xuất snack giàu canxi, vừa giúp giảm lãng phí vừa tạo ra sản phẩm ăn liền bổ dưỡng.

Sản xuất collagen và gelatin

Từ các mô liên kết trong phụ phẩm tôm, có thể chiết xuất collagen và gelatin, được ứng dụng trong ngành thực phẩm, dược phẩm và mỹ phẩm.

Lợi ích kinh tế và môi trường

Việc tái chế phụ phẩm không chỉ giúp giảm chi phí xử lý chất thải, mà còn mở ra những hướng kinh doanh mới. Doanh nghiệp có thể tận dụng nguồn nguyên liệu sẵn có, tăng giá trị sản phẩm và góp phần giảm tác động tiêu cực lên môi trường. Đồng thời, việc phát triển ngành công nghiệp tái chế còn tạo ra nhiều việc làm cho người lao động, từ khâu thu gom, xử lý đến khâu sản xuất các sản phẩm giá trị gia tăng.

Sợi chitosan nguyên liệu thô cấp cho y tế. Ảnh: ST

Thách thức và hướng đi tương lai

Mặc dù tái chế phụ phẩm mang lại nhiều lợi ích, nhưng ngành công nghiệp này vẫn đối diện với nhiều thách thức như công nghệ xử lý còn tốn kém, chi phí đầu tư ban đầu cao và thiếu cơ chế khuyến khích. 

Bên cạnh đó, nhận thức của người dân và doanh nghiệp về tiềm năng của việc tái chế phụ phẩm còn hạn chế. Để khắc phục điều này, cần có sự phối hợp giữa nhà nước, doanh nghiệp và các tổ chức nghiên cứu trong việc đầu tư công nghệ, ban hành chính sách hỗ trợ và đẩy mạnh tuyên truyền về lợi ích của việc tái chế.

Tóm lại, việc tái chế sử dụng phụ phẩm trong ngành sản xuất tôm không chỉ là hướng đi bền vững mà còn mở ra những cơ hội kinh tế mới. Việc đầu tư vào công nghệ xử lý, cũng như xây dựng chính sách hỗ trợ, sẽ giúp thúc đẩy ngành tôm phát triển bền vững trong tương lai. Đây không chỉ là giải pháp cho vấn đề môi trường mà còn là chìa khóa tạo ra giá trị kinh tế bền vững cho ngành thủy sản Việt Nam.